asset-based-deficit-based-appreciative-inquiry

Waarderend Onderzoek / Appreciative Inquiry

Positieve Focus, beter resultaat
Als het gaat om wat we willen bereiken kunnen we kijken naar wat ons in de weg staat of tegenhoudt of we kunnen kijken naar waar we energie van krijgen en ons helpt om ons doel te bereiken. Twee strategieën die ieder op zich oké zijn. Ga je echter kijken naar wat het met mensen doet, dan zie je dat zij met meer plezier samenwerken en beter hun doelen behalen als zij er energie van krijgen. Dat klinkt op zich logisch en toch lijkt ons werk er vaak op dat we maar steeds weer bezig zijn om alle problemen op te lossen en dat is enorm vermoeiend. Het inspireert en motiveert niet als je het idee hebt geen stap vooruit te komen. Vanuit dit inzicht publiceerde Dr David Cooperrider in 1987 al zijn eerste werk inzake het onderzoek naar het effect van het vergroten van krachten, leren van het verleden en ontwikkelen op successen. In de afgelopen 30 jaar heeft deze manier van werken zijn nut wereldwijd bewezen. In plaats van je te richten op wat er niet goed gaat,  het corrigeren van fouten, en het oefenen op zwaktes, concentreert Appreciative Inquiry (AI) zich op wat werkt en maakt gebruikt van de kwaliteiten van alle betrokkenen. Daarmee zorgt AI dat het aanwezige potentieel onder mensen tot zijn recht komt en gebruikt de dialoog om samen tot betere resultaten en groei te komen.

De Dialoog geeft toegang tot het potentieel
De positieve insteek begint met het stellen van vragen aan elkaar. Deze vragen zijn positief gericht. Woorden scheppen onze realiteit en door te vragen naar wat er goed gaat, waar onze kracht ligt en hoe we daar meer van zouden kunnen krijgen ontstaat niet alleen een positief beeld maar tegelijk ook een weg die wijst naar groei en ontwikkeling voor de toekomst. De hoogleraar organisatieleer en management Peter Drucker zei daarover  “The task of leadership is to create an align­ment of strengths in ways that make a system’s weaknesses irrele­vant.” Daarmee ontkende hij niet dat er ook problemen waren maar zei daarmee dat als je inzet op waar de kracht van mensen ligt, je eigenlijk je over de problemen niet meer zo druk hoeft te maken. Is dat niet ook onze ervaring eigenlijk? Als je een goede relatie met elkaar hebt, dan kom je er samen wel uit? Ook de problemen worden dan opgelost maar niemand maakt er zich echt druk over omdat de energie vooral gaat naar waar je samen plezier in hebt en productief mee bent.

De 4 D’s en positieve vragen
Appreciative Inquiry (AI) maakt gebruik van een intensief proces dat in 4 stadia verloopt: Discover, Dream. Design, Destiny. Dit klinkt wellicht wat zweverig maar is het zeker niet. In Nederland kennen we het bijvoorbeeld ook als de 5 V’s:

1. Verwoorden: wat is het onderwerp, de vraag- en doelstelling van het onderzoek?

2. Verdiepen: wat is de situatie nu (met aandacht voor wat er wel goed gaat en wat wordt ervaren als de krachten en gedeelde waardes in de organisatie.)

3. Verbeelden: waar willen we over 10 jaar staan, wat is het gewenste, gedroomde plaatje?

4. Vormgeven: welke concrete acties en tussentijdse resultaten zijn er nodig om tot het ideaalplaatje te komen?

5. Verwezenlijken: een uitvoeringsplan maken en uitvoeren.

Idealiter wordt iedereen in de organisatie hierbij betrokken. Een algemeen gehoorde klacht op de werkvloer is dat de directie maar wat beslist zonder rekening te houden met de effecten die dit heeft op de mensen en het werk. In de directiekamer voelt zich men vaak machteloos en onbegrepen, gemanipuleerd door financiële data en statistieken die tot impopulaire beslissingen dwingen. Het proces van AI doorbreekt de verzuiling in alle lagen van het bedrijf door iedereen bij het proces te betrekken. Hierdoor ontstaan er gesprekken tussen mensen op de werkvloer en de directie die anders nooit gevoerd zouden worden. Ook vergroot het de betrokkenheid bij elkaar en het onderlinge begrip. Een Gallup onderzoek van 2016 laat zien dat maar 13% van de werknemers wereldwijd bij hun werk betrokken is. 63% van de werknemers zijn niet bij hun werk betrokken en 24% is zelf actief niet bij hun werk betrokken. AI doorbreekt dit en herstelt het onderlinge vertrouwen.

De praktijk
Wie denkt dat AI alleen nuttig is voor organisaties die er de tijd voor kunnen vrijmaken vergist zich. In het boek The Power of Appreciative Inquiry worden niet alleen organisaties als de Verenigde Natiesgenoemd maar ook de Amerikaanse marine en een bedrijf als Hunter Douglas (video). In Nederland is de Rekenkamer er mee aan de slag gegaan en wordt het bijvoorbeeld gebruikt in de gezondheidszorg.

De kracht
AI is gebaseerd op de aanname dat het stellen van vragen, het voeren van dialoog over dat wat goed gaat, waarden, wensen en behoeften op zichzelf al bijdragen aan transformatie. Door naar de goede dingen te kijken, wordt er een ander soort energie gegenereerd en voelen mensen zichzelf aangesproken; dé sleutel toteigen regie. Het waarderend onderzoek gaat er dus vanuit dat mensen kunnen leren en groeien door dat te versterken wat al werkt en dat naar boven te halen wat in wezen al aanwezig is in het eigen creatief vermogen van mensen.
Dit sluit aan bij mijn eigen ervaring als trainer/mediator en begeleider van vergelijkbare processen. Als mensen naar elkaar gaan luisteren kan er iets nieuws ontstaan waardoor andere en betere keuzen kunnen worden gemaakt. Het vragen stellen en luisteren naar het antwoord verdiept het begrip als het gaat om wat er vervolgens nodig is.

De relatie met Verbindend/Effectief Werken en Communiceren 
Ook met Verbindend Communiceren (VC) richten we ons op de positieve intentie, de behoefte,  die iedereen heeft. VC heeft daarbij voor mij een toegevoegde waarde boven AI. Door VC gaan we niet alleen anderen maar ook onszelf beter begrijpen. Hierdoor worden we duidelijker in de communicatie en zijn we preciezer als we aangeven wat we nodig hebben of beogen. We gaan ook beter naar anderen luisteren en horen meer dan alleen wat er gezegd wordt. Hierdoor gaan we de intentie van de ander beter begrijpen en worden vele problemen voorkomen. Deze vaardigheid heeft een enorme toegevoegde waarde voor jouw leven en ook op het werk. Processen als AI worden daarmee sneller en het resultaat wordt eerder bereikt. AI biedt echter een processtructuur die mensen die met elkaar leven en werken verbindt en is van groot nut voor iedere organisatie.

Wil jij jezelf en anderen beter leren kennen en begrijpen?

Schrijf je nu voor de gratis introductieavond op donderdag 20 april a.s. in Utrecht.

Deze training zelf is gratis. Ik vraag je alleen een bijdrage in de onkosten van deze avond als je voor de eerste keer deelneemt. Je betaalt daarom eenmalig 20 euro en neemt daarbij gratis nog iemand mee. Klik hier.

Of schrijf je in voor de basistraining Verbindend Communiceren I: Fundament die begint op 1 mei 2017 (4 maandagen) in Den Bosch. Klik hier.