Screen Shot 2020-03-30 at 09.22.30

Waar gaan we nu met z’n allen heen? Spiral Dynamics, Maatschappelijke verandering en Crisis.

Marshall Rosenberg zag zijn idee van Geweldloze Communicatie als een middel om tot sociale verandering te komen. Het ging er om kritisch te kijken naar hoe we samen leven in onze maatschappij en wat we moeten doen om te zorgen dat we zoveel mogelijk in ieders behoefte (kunnen) voorzien. Een vraag die op dit moment zeker relevant en dringend aanwezig is. Maar welke keuze gaan we maken? Zijn we bewust van de keuzen die we hebben of vervallen we in automatismen van wat bekend en dus ‘veilig’ is? Willen we zo snel mogelijk terug naar wat we hadden of gaan we nu eens serieus vernieuwen? Zijn we bereid het bed op te schudden?

Spiral Dynamics

De Amerikaanse professor in de psychologie Dr. Clare Graves ontwikkelde in de jaren 50 van de vorige eeuw een ontwikkelingsmodel van de menselijke psychologie. Dit is wat je in het plaatje hierboven ziet. Zijn leerlingen Don Beck en Christopher Cowan gingen hierop door en schreven het boek met de titel ‘Spiral Dynamics.’ De evolutie van de menselijke psychologie wordt hierin opgedeeld via kleuren die periodes in onze geschiedenis vertegenwoordigen. (Niet hetzelfde als DISC!) Zo begon onze ontwikkeling zo’n 100.000 jaar geleden en dit wordt met de kleur Beige aangeduid. Rondtrekkende groepjes mensen op zoek naar voedsel. Daarna volgt Paars en leven we in stamverband in een dorp. De kleur Rood begint zo’n 10.000 jaar geleden: Koninkrijken, armen en de rijken. Vervolgens de kleuren Blauw, Oranje en Groen. Dat is waar het voor ons interessant wordt.

Blauw/Oranje

In termen van Spiral Dynamics is het een interessante tijd. We zitten in het tijdperk van Oranje: de ondernemer, IK voorop en de vrijheid om het geluk te (be)proeven. Onder druk is de vraag echter waar we nu heengaan in onze maatschappij en dat merk je aan de taal die je om je heen hoort: Quarantaine, Lock-Down, de overheid moet ingrijpen en voor ons zorgen. Voor Oranje kwam Blauw; de staat/kerk/leger zorgt voor jou. Onze minister president Rutte wordt ineens veel meer gewaardeerd om zijn handelen omdat hij veel zorg wegneemt met zijn woorden. Blauwe taal kan rust terugbrengen in woelige tijden. In Blauw is het wij-gevoel echter dat van het opofferen van je eigen vrijheid voor het hogere doel. Thuis blijven, verplicht afstand houden etc. Op zich prima en noodzakelijk onder de omstandigheden, maar ook een stap terug in onze ontwikkeling. Daarom klemt het een beetje. Is dat nu echt de beste oplossing? Ook onze minister president twijfelt daarover; ‘niet meer en niet langer dan echt nodig is.’ Maar is er nog een andere keuze mogelijk?

Oranje/Groen

In Spiral Dynamics volgt na Oranje de kleur Groen. Ook dat is een ‘wij-gevoel’ maar dan van samen gaan we ervoor. We zorgen voor elkaar en het is eens tijd om naar een andere maatschappelijke structuur te kijken. Onder de druk die mensen nu ervaren en de noodzaak om echt te gaan samenwerken gebeurt dit ook. Er is meer dan de gewone aandacht voor de behoeften van de zwakkeren in de maatschappij omdat we nu allemaal door dezelfde situatie getroffen worden. Dat is bemoedigend want dat is nodig om tot de maatschappelijke verandering te komen die ook Marshall Rosenberg voor ogen had. Als het ware een herstelgericht vredesproces waarin we bij elkaar komen en zorgen dat niemand overboord valt. Een nieuwe verdeling is wellicht nodig. Dat is voor velen nog griezelig. Willen we dat gesprek echt aan? Zijn we er klaar voor om werkelijk te vernieuwen? Het doet mij denken aan het onderzoek van Dr Robert Sapolsky naar de machtsverhoudingen in een groep bavianen. De verhoudingen en het bewustzijn in de groep veranderden pas na een serieuze crisis. https://www.youtube.com/watch?v=QZcTvFqzxA0

Werkelijke vernieuwing vraagt om actie die doorgaat nadat de crisis voorbij is en begint bij het gesprek dat we samen hebben. Het lijkt mij nuttig om samen te praten over de lessen die we uit het gebeurde kunnen trekken. Niet om te voorkomen dat het nog eens gebeurt – wat onmogelijk is – maar om te praten over hoe we met elkaar omgaan als het gebeurt, hoe we schade beperken en wat onze gezamenlijke waarden zijn in onze maatschappij. Is de economie belangrijker dan de mens of maken en kleuren wij samen onze economie? Ga jij dit gesprek aan?