discipline

Corrigerend optreden!

De sauna
Gisteren was ik in een sauna waar ook opgietingen worden verricht. De saunameester legt dan geschaafd ijs doordrenkt van etherische olie op de hete stenen. De heerlijk geurende stoom die daarbij vrijkomt schept een sfeer van ontspanning en weldaad. Vervolgens wappert de saunameester nog eens met een handdoek rond zodat de stoom zich goed door de hele saunacabine verspreid. Saunameesters doen hun best om van het geheel een bijzondere voorstelling te maken en bezoekers van de sauna doen daarom graag aan dit ritueel mee. Het is ook een soort ritueel en dit vraagt om uitleg. Dit wordt dan gedaan voordat mensen de warme saunacabine betreden.

Bijsturen
Gisteren was het de saunacabine buiten. Zoals je jezelf kunt voorstellen hadden de wachtenden in hun badjas of handdoekje het
koud. Een aantal van hen besloot daarom het heft maar zelf in handen te nemen en vast naar binnen te gaan. De jonge saunameester was echter nog bezig om alle benodigdheden klaar te zetten. Hij instrueerde iedereen om weer naar buiten te gaan en daar nog even te wachten.

De eerste irritatie
Wellicht begon daar de eerste irritatie al, zowel bij de saunameester als bij het publiek. Mensen zeiden dat zij het koud hadden, waarop hij nog vriendelijk uitlegde dat mensen ook binnen in de verder gelegen warme ruimte van het pand zelf konden wachten achter het glas. Hij zou iedereen dan roepen als hij er klaar voor was.

Waarom doen dringen we eigenlijk?
Natuurlijk een logische oplossing. Waarom bedachten mensen dat zelf niet? Waarom staan zij in de kou buiten voor de deur te dringen? Als je bekend bent met het ritueel, dan weet je ook dat het belangrijk is om een goed plekje in de cabine te krijgen. Een plekje waar de warmte voor jou precies goed is. Wie vooraan staat heeft dus eerste keus. De oplossing van de saunameester voorzag hier niet in en het gemor ging dus nog even door. Nu bleek ook de saunameester ongeduldig te worden. “Als u mij even uit laat praten, dan zijn we sneller buiten klaar en kunnen we naar binnen!” Hij had er wel de wind onder. Door zijn corrigerend optreden werd het stil.

Spelregels
Hij legde de spelregels nog eens uit: “Zorg goed voor jezelf. Als het te warm of genoeg is verlaat je de cabine. Aan het eind leg ik buiten nog de regels voor het afkoelen uit en is er voor iedereen iets lekkers. Binnen is iedereen stil. Het is een stille opgieting!” Vervolgens begon het feest. De opgieting verliep naar wens en iedereen bleef stil. Na de laatste opgieting wapperde hij nog eens driftig door de cabine, maar werd onderbroken omdat een derde van de mensen al opstond om deze te verlaten. Dat was ook een van de spelregels; als het genoeg was mocht je er uit. Of zat hier al meer achter? Ik wachtte het af.

De consequenties van het spel
Eenmaal buiten werd aan de deelnemers schijfjes sinaasappel uitgedeeld en de saunameester begon over het afkoelen te vertellen. Normaal gesproken zijn de deelnemers nu zo warm dat zij geen last meer van de kou hebben. Geduldige en respectvol horen zij dit verhaal nog eens aan ook al kennen zij het al. Deze keer ging het echter anders. Deelnemers liepen rond, namen het lekkers en stonden vaak met hun rug naar hem toe. Zij leken hem te negeren. Hij praatte nog rustig door maar was eigenlijk zijn publiek al kwijt.

De meester spreekt
Het leek mij pijnlijk voor hem en ik vermoed dat hij niet begreep hoe hij hier zelf aan had bijgedragen. Natuurlijk was het belangrijk dat hij in zijn rol van saunameester de leiding had. Hoe konden mensen dat nu niet begrijpen? Ik denk echter dat zij dit heel goed begrepen, maar de ‘corrigerende’ wijze waarop hij aanwijzingen gaf niet konden waarderen. Het klonk alsof hij het ‘meester’ zijn wat te letterlijk had genomen. “Hij bepaalde de regels” leek het wel, en had weinig oor voor de behoeften van zijn gasten.

Een betere oplossing
Had hij dit anders kunnen doen? Jazeker! Een mooi voorbeeld zag ik 2 weken geleden toen ik in Canada weer op het vliegtuig stapte. Ook bij het instappen voor het vliegtuig is het altijd een gedring, terwijl iedereen zijn stoel al weet. Waarom dan deze haast? Ik denk dat een van de factoren is dat de ruimte voor de bagage in de cabine soms toch beperkt is. Het is vervelend als je je spullen niet kwijt kunt, je nog minder beenruimte hebt als je het onder de stoel voor je schuift of je het koffertje met waardevolle spullen af moet staan om in het bagageruim te worden opgeborgen. Een heel gedoe met gedring als gevolg dus.

Maak er een spel van 
Het is de taak van stewards en stewardessen dit hele proces te begeleiden en te zorgen dat iedereen een prettige reis heeft. Deze keer hadden we een Canadese steward die hierin enorm bedreven leek. Hij bespeelde zijn publiek met humor. Hij benoemde hoe blij hij was iedereen te zien en zich kon voorstellen dat we met z’n allen zo snel mogelijk wilde vertrekken. Daar ging hij bij helpen en natuurlijk zo dat het voor iedereen eerlijk was. Dus “instappen per zone die wordt omgeroepen en niemand stiekem voorkruipen” zei hij met een lach. Hij maakte er een spel van en kreeg daarmee alle passagiers op zijn hand. Iedereen deed mee.

Verbinding verliezen of behouden
Corrigerend optreden. Alleen deze woorden al roepen het idee op dat iets niet mag of juist iets moet. Het verbaast dan ook niet dat ook de woorden die iemand spreekt zo klinken. De saunameester deed dit naar mijn idee, maar verloor daarmee de verbinding met zijn publiek. Als corrigerend optreden bestraffend of dwingend is, kan dit het resultaat zijn dat je krijgt. Ben je echter bezig om een proces in goede banen te leiden, dan denk je vanuit “sturen en steunen”, en dan ziet dat er heel anders uit. Je hebt dan het behoud van de goede relatie met de ander eerst op het oog, zoals de steward dit deed.

Geef jezelf de keus
Zo heb je keus. De belangrijkste vraag is: Wat wil je bereiken? In welke behoeften wil je dat dit voorziet? Als je daar goed over nadenkt, dan zullen je woorden positiever klinken en zal het resultaat je beter bevallen. Begrip tonen voor de mensen die je probeert te bereiken ligt dan eigenlijk zo voor de hand.