Screen Shot 2020-12-23 at 22.02.51

Mediators: Het ergste wat je kunt doen …

Het ergste wat je kunt doen … is alles geloven wat partijen zeggen.
Wellicht heb je ook de algemene inspiratiebrief ontvangen waarin ik over dit onderwerp schrijf. Deze keer ga ik er wat dieper op in vanuit het perspectief van de mediator en de mediation.

Serieus nemen
Hoe makkelijk trap je niet in de valkuil van het idee dat je elkaar wel serieus moet nemen? Partijen willen natuurlijk dat je hen wel gelooft en als mediator wil je niet het verwijt krijgen dat je niet goed luistert en iemand niet serieus neemt. Maar helpt het jou en helpt het hen als jij alles wat zij zeggen allemaal voor waar aanneemt? Als je de definitie van ‘het conflict’ van partijen overneemt, loop je dan niet net zo vast als hen dat is overkomen? Is het juist niet zo dat partijen in hun relatie met elkaar zijn vastgelopen door de wijze waarop ze over elkaar denken? Vraagt dat dan niet aan jou als mediator dat je op een andere manier naar de situatie kijkt omdat er dan meer mogelijk is en je de zaak weer vlot kunt trekken? Ik denk dat we elkaar veel te serieus nemen als we enkel in elkaars woorden geloven en niet de achterliggende drijfveren onderzoeken.

Onderzoeksplicht
Natuurlijk heb je als mediator een onderzoeksplicht maar ik vraag mij af of de gebruikelijke invulling daarvan wel ver genoeg gaat om partijen echt te helpen. Zou het niet handig zijn om te onderzoeken wat partijen motiveert naast het onderzoek naar de wederzijdse rechten en plichten? Het gekibbel gaat meestal over wat en hoe groot de wederzijdse rechten en plichten zijn en is tegelijk wat partijen vaak verdeeld houdt. Het bevestigt vaak het vijandbeeld. Het onderzoek naar de wederzijds drijfveren heeft daarentegen een heel positief effect en bevordert het zien van elkaars menselijkheid. Partijen gaan elkaars gevoelens beter begrijpen als zij inzien wat eenieder nodig heeft om verder te kunnen. Een gesprek over de rechten en plichten verloopt anders als er wederzijds begrip is en partijen daardoor bereid zijn om met elkaar mee te denken.

De verbinding herstellen
Als mediator kun je daarin een belangrijke rol vervullen. Het uitgangspunt dat je niet alles gelooft wat partijen zeggen heeft meer met nieuwsgierigheid dan met wantrouwen te maken. Als mediator ben ik nieuwsgierig naar dat wat er (nog) niet door partijen is gezegd. Door de focus op wat zij het conflict noemen zien partijen slechts een beperkt deel van de werkelijkheid. Als mediator help ik partijen om hun blik te verruimen. Ik benoem wat partijen nog niet van elkaar gezien hebben en vul daarmee als het ware de werkelijkheid die zij kennen aan. Het effect daarvan is dat zij elkaar in een ander daglicht gaan zien, het vertrouwen begint te groeien en de verbinding tussen hen zich langzaam herstelt.

Compassie
Compassie ontstaat vanzelf als we meer dan iemands woorden horen en ook de achterliggende goede bedoelingen gaan zien. Daartoe is het dan wel belangrijk dat we niet langer alles geloven wat mensen zeggen. We doorbreken de vicieuze cirkel van het verwijten maken als we elkaar in een ander daglicht gaan zien; als we gaan begrijpen hoe moeilijk het is om je goed uit te drukken als je niet in gevoelens en behoeften hebt leren denken. We krijgen dan meer begrip voor en geduld met elkaar. Aanvullend is het dan van belang dat ik als mediator wel de taal en het denken in gevoelens en behoeften beheers zodat ik partijen kan helpen deze te duiden. In die rol ben ik als het ware een tolk en vertaal wat partijen zeggen naar de positieve intenties die achter elk gedrag schuilgaan. Als het perspectief op de situatie verandert worden nieuwe en duurzame oplossingen mogelijk. Ik denk dat partijen daar het meest mee geholpen zijn. Geloof dus niet alles wat mensen zeggen maar zie het goede in de mens. Help elkaar om daar meer uitdrukking aan te geven. Dat lijkt mij een mooie kerstgedachte!